ترجمه مدیریت

مدیریت به مفهوم کلی آن به معنای نظارت بر فعالیت های یک سازمان و پیشبرد فعالیت های آن در مسیری است که در نهایت هدفی به خصوص محقق شود. این سازمان ممکن است یک شرکت تجاری باشد و یا آن که یکی از بدنه های دولتی. مدیریت شامل فعالیت هایی می شود که از جمله مهمترین آن ها می توان به طرح ریزی برنامه ای به خصوص برای ادامه فعالیت های یک سازمان، و هماهنگ کردن فعالیت های کارکنان برای دست یابی به اهداف سازمان، به وسیله به کار گرفتن منابعی که در دسترس هستند اشاره کرد. از جلمه این منابع می توان به منابع مالی، طبیعی، وابسته به تکنولوژی و نیروی کار انسانی اشاره کرد. البته این نکته را هم باید عنوان کرد که علاوه بر رشته مدیریت، واژه مدیر برای نام بردن از شخصی که مدیر مسئول سازمانی به خصوص هست هم استفاده می شود.

محققان رشته های علوم اجتماعی مدیریت را به عنوان یک رشته دانشگاهی دنبال می کنند و درباره حوزه های مختلفی چون سازمان های اجتماعی و تیم مدیریتی سازمان های گوناگون تحقیقاتی را انجام می دهند. برخی دیگر از افراد مدیریت را به عنوان رشته تحصیلی خود انتخاب کرده و برای کسب تخصص در آن وارد دانشگاه ها می شوند؛ از جمله رشته های مرتبط با مدیریتی که افراد قادر به تحصیل در آن خواهند بود می توان به بازرگانی و مدیریت بازرگانی اشاره کرد. البته اگر کسی قصد داشته باشد صرفا در حوزه مدیریت تخصص پیدا کرده و تحقیقات و مطالعات خود را معطوف به آن کند باید در همان رشته مدیریت ادامه تحصیل داده و مدرک دکترای آن را به دست آورد. البته دکترای مدیریت بازرگانی هم تا حدود بسیار زیادی می تواند در این امر کمک رسان افراد باشد.

سازمان های نسبتا بزرگتر معمولا برای تیم مدیریتی خود سه سطح متفاوت در نظر می گیرند که به این شرح هستند:

• مدیران ارشد: از جمله این مدیران می توان به اعضای هیئت مدیره سازمان، و نیز مدیر مسئول آن اشاره کرد. برنامه های طرح ریزی شده برای دستیابی به اهداف بلند مدت و کوتاه مدت سازمان توسط این افراد پایه ریزی می شود و علاوه بر آن تصمیم این مسئله که به طور کلی فعالیت های سازمان معطوف به چه جهتی باشد هم به عهده مدیران ارشد سازمان است. مدیران ارشد اغلب افرادی با تجربه و تخصص هستند و مسیر فعالیت مدیران میانی را مشخص می کنند. مدیران میانی موظفند به طور مستقیم یا غیر مستقیم طبق روند زمانی مشخصی گزارشاتی برای مدیران ارشد ارسال کنند،
• مدیران میانی: از جمله این افراد می توان به مدیران و سرپرستان شعبه ها و بخش های مختلف یک سازمان به خصوص اشاره کرد. این افراد مسیر فعالیت مدیران عالی (سطح سوم مدیران) را برایشان مشخص کنند. وظیفه دیگر مدیران میانی این است که برنامه ریزی ها و اهداف مشخص شده توسط مدیران ارشد را به مدیران عالی منتقل کنند،
• مدیران عالی: از جمله این افراد می توان به سرپرست ها (یا سوپروایزرها) اشاره کرد که به طور کلی ناظر بر فعالیت های کارکنان هستند و مسیر فعالیت آن ها را با توجه به دستوراتی که از مدیران عالی رتبه تر دریافت کرده اند مشخص می کنند.

در سازمان های کوچکتر البته شرایط به گونه ای دیگر است و احتمال آن می رود که یک مدیر مسئول به تنهایی از قدرت بیشتری برخوردار بوده و تقریبا تمامی وظایف یاد شده در سه سطح مدیریتی بالا را خود به عهده بگیرد.

سرفصل های این پست:

• تعاریف ارائه شده از مدیریت
• تئوری مدیریت
• ماهیت کاری افراد متخصص در رشته مدیریت
• تاریخچه ای مختصر از مدیریت
• نکاتی درباره واژه به کار گرفته شده برای مدیریت
• سرفصل های رشته مدیریت
• اساس رشته مدیریت
• نقش های اساسی در مدیریت
• مهارت های مدیریتی
• به کارگیری سیاست ها و طرح های برنامه ریزی شده
• مزایای در نظر گرفتن سیاست ها و طرح هایی به خصوص برای پیشبرد فعالیت های سازمان
• سطوح مختلف کاری افراد متخصص در رشته مدیریت
• مدیران ارشد
• مدیران میانی
• مدیران عالی

تعاریف ارائه شده از مدیریت

از جمله مهمترین تعریف هایی که از مدیریت ارائه شده است می توان به این موارد اشاره کرد:

• تعریف هنری فایول: مدیریت عبارت است از پیش بینی کردن و برنامه ریزی کردن؛ سازمان دهی کردن و هدایت کردن؛ هماهنگ کردن و کنترل کردن،
• تعریف فردموند مالیک: عبارت است از توانایی فرد در تبدیل کردن منابع به محصولات کارآمد؛ فردموند بر این باور است که مدیریت هم در کنار عوامل دیگری چون ابزارآلات، مواد و مصالح، و سرمایه در اختیار سازمان، باید به عنوان عاملی مهم برای پیشبرد فعالیت های خط تولید شناخته شود،
• پیتر دراکر (تولد: 1909، مرگ: 2005)؛ به باور پیتر دراکر اساس مدیریت بر دو پایه استوار است: بازاریابی و خلاقیت. با این وجود، می توان گفت که خلاقیت هم به گونه ای در ارتباط با بازاریابی قرار می گیرد. پیتر دراکر به مراتب اهمیت بیشتری برای بازاریابی قائل بود تا مدیریت و بنا به گفته های او یکی از کلیدی ترین عوامل موفقیت هر سازمان و کسب و کاری، بازاریابی است، اما مدیریت و بازاریابی در حال حاضر به عنوان دو تخصص و حرفه جدا از هم شناخته می شوند.

تئوری مدیریت

در رشته مدیریت افراد متخصص آموزش می بینند تا با با مشخص کردن اهداف، شیوه رسیدن به این اهداف، قوانین و چگونگی به کار گرفتن نیروی انسانی بتوانند کسب و کاری به خصوص را به موفقیت برسانند. اگر کمی حوزه مرتبط با مدیریت را محدودتر کنیم و نگاهی چنینی به آن داشته باشیم، باید عنوان کنیم که مدیریت تنها محدود به کسب و کار شرکت یا سازمانی به خصوص نمی شود و به طور کلی تخصصی است بسیار مهم که برای بهبود شرایط زندگی افراد و روابط میان افراد کارآمد خواهد بود. بنابر این می توان گفت که مدیریت حوزه های گسترده تری را شامل شده و کاربردهای به مراتب بیشتری دارد. طرح برنامه ریزی، سنجیدن عوامل گوناگون، ابزارهای ایجاد انگیزه روانی، در نظر گرفتن اهداف، سنجیدن مقیاس های اقتصادی (سود و ...) از جمله تئوری های مهمی هستند که در بحث های مدیریتی مطرح می شوند که البته بسته به شرایط کاری سازمانی به خصوص ممکن است تعداد متفاوتی از آن ها به کار گرفته شود.

البته تئوری های دیگری هم در بحث های مدیریتی مطرح شده است که از آن جمله می توان به کارکردهای مدیریتی ذکر شده توسط هنری فایول اشاره کرد که عبارتند از پیش بینی کردن، طرح برنامه ریزی، سازمان دهی کردن، مدیریت کردن، هماهنگ کردن و در نهایت کنترل کردن.

ماهیت کاری افراد متخصص در رشته مدیریت

در سازمانی که به منظور سودآوری فعالیت می کند، مهمترین وظیفه فرد متخصص در رشته مدیریت این است که تعداد مشخصی از سهام داران را راضی نگه دارد. این راضی نگه داشتن سهام داران خود به واسطه فعالیت های دیگری محقق می شود که عبارتند از سودآوری کردن برای سهام داران، ساخت و تولید محصولاتی ارزشمند با قیمتی منطقی برای مشتریان، و نیز ایجاد موقعیت های شغلی برای نیروی کاری. البته در سازمان هایی که صرفا به منظور سودآوری فعالیت ندارند وضعیت تقریبا به گونه ای دیگر است و فرد متخصص در رشته مدیریت علاوه بر برخی از موارد یاد شده باید اعتماد خیرین سرمایه گذار در سازمان را به خود جلب کند. این نکته را هم باید عنوان کرد که شیوه کار در بیشتر سازمان های دولتی و غیر دولتی به این گونه است که سهام داران ابتدا با رأی خود افرادی را به عنوان هیئت مدیره انتخاب کرده و سپس این افراد انتخاب شده اقدام به منصوب کردن مدیران ارشد سازمان می کنند.

تاریخچه ای مختصر از مدیریت

بسیاری بر این باورند که مدیریت مفهومی تقریبا مدرن و امروزی است و در جوامع تاریخ بشری چندان جایگاهی نداشته است. با اتکا به این نظریه نمی توان گذشته چندان دوری برای مدیریت متصور شد. با این حال هستند کسانی هم که بر این باورند که تجار سومری های باستان و نیز مسئولان ساخت اهرام مصر، افکاری داشته اند که امکان جای دادنشان در حوزه مدیریت تا حدودی وجود دارد. در طول قرن های گذشته تاریخ بشری برده دارانی بوده اند که باید به گونه ای نیروی کار وابسته، اما نه چندان متمایل به کار خود را مجبور به انجام فعالیتی به خصوص کنند، اما دیگر کسب و کارهای پیش از دوران صنعتی شدن فعالیت های بشری معمولا با چنین مسائلی دست و پنجه نرم نمی کردند و به همین خاطر مشکلی از حیث مدیریت نداشتند (چراکه حوزه کاریشان چندان گسترده نبود).

صرف نظر از مطالب یاد شده در طول تاریخ کسانی هم بوده اند که نظریه های مطرح شده در کتاب ها و آراء دیگرشان بی شباهت به مباحث امروزی مدیریت نبوده است. از این میان خالی از لطف نیست اگر اشاره ای به آراء ماکیاولی (این آراء مربوط به سال 1531 هستند) در این مورد داشته باشیم. قواعد مطرح شده توسط او به این شرح هستند:

• ثبات و دوام کاری سازمان بیشتر می شود اگر کارکنان و اعضاء دیگر سازمان این حق را داشته باشند که اختلافات خود را بیان کرده و مسائل و مشکلات پیش آمد کرده میانشان را در خود سازمان حل کنند،
• با وجود آن که یک فرد هم قادر به اداره کردن یک سازمان می باشد، بهتر آن است که تعداد مشخصی از افراد وظیفه اداره آن را به عهده بگیرند و در این صورت می توان امید بیشتری به ثبات و دوام سازمان داشت،
• یک مدیر ضعیف می تواند دنباله روی یک مدیر قوی تر باشد و به این صورت قدرت سازمان حفظ خواهد شد، اما یک مدیر ضعیف دنباله روی مدیر ضعیف دیگری نخواهد بود،
• مدیری که قصد دارد قواعد سازمانی تأسیس شده را تغییر دهد، حداقل باید به سایه ای از قوانین سازمان گذشته پایبند باشد.

در اواخر قرن بیستم مدیریت شکل تقریبا تازه ای به خود گرفت و متشکل از شاخه هایی شده بود که در محافل علمی درباره آن ها صحبت می شد و سعی بر آن بود تا با اتکا به این شاخه های رشته مدیریت افرادی متخصص برای کسب و کارهای گوناگون آموزش دهند. این شش شاخه رشته مدیریت عبارت بودند از:

1. مدیریت مالی، 2. مدیریت منابع انسانی (یا نیروی کار)، 3. مدیریت فناوری اطلاعات (که مسئول مدیریت سامانه های اطلاعات هم بود)، 4. مدیریت بازاریابی، 5. مدیریت عملیاتی و مدیریت تولید، 6. مدیریت استراتژیک.

نکاتی درباره واژه به کار گرفته شده برای مدیریت

فعل انگلیسی manage (به معنای مدیریت کردن) از فعل ایتالیایی maneggiare (به معنای استفاده کردن، مخصوصا از ابزار یا اسب) گرفته شده است. این واژه ایتالیایی هم خود از دو کلمه لاتین manus (به معنای دست) و agere (به معنای عمل کردن) گرفته شده است.

سرفصل های رشته مدیریت

اساس رشته مدیریت

همانگونه که پیشتر از این هم عنوان شد، به باور فایول پنج عملکرد اساسی هستند که مدیریتی کارا به واسطه آن ها محقق می شود. در ادامه توضیحی درباره هریک از این پنج عملکرد عنوان خواهد شد:

• طرح برنامه ریزی: در این بخش فرد متخصص در رشته مدیریت باید درکی کلی از آن چه باید در آینده محقق شود به دست آورده و بر اساس آن برنامه هایی برای پیشبرد فعالیت های سازمان طرح ریزی کند،
• سازمان دهی کردن: در این بخش فرد متخصص باید از این مسئله کسب اطمینان کند که منابع انسانی و غیر انسانی در اختیار سازمان در جای مناسب قرار گرفته و وظیفه لازم به آن ها محول شده است،
• هماهنگ کردن: در این بخش فرد متخصص باید ساختاری به وجود آورد که به واسطه آن امکان محقق شدن اهداف سازمان عملی شود،
• اداره کردن (یا رهبری کردن): فرد متخصص در این بخش باید مشخص کند که در موقعیتی به خصوص چه تدابیری باید اندیشیده شود و افراد را برای عملی کردن آن رهبری کند،
• کنترل کردن: فرد متخصص در این بخش باید پیشرفت حاصل شده را در مقایسه با برنامه ریزی هایی که پیش از آن طرح کرده است قرار داده و نتیجه را بررسی کند.

نقش های اساسی در مدیریت

به طور کلی نقش افراد متخصص در زمینه مدیریت به شکل زیر گروه بندی می شوند:

• بین فردی: این گروه شامل افرادی می شود که وظیفه هماهنگ کردن با دیگر کارکنان سازمانی به خصوص را به عهده دارند،
• اطلاعاتی: این گروه شامل افرادی می شود که سر و کارشان با اطلاعات مختلف است و وظایفی چون به اشتراک گذاری و تجزیه و تحلیل اطلاعات دارند،
• تصمیم گیری: این گروه شامل افرادی می شود که وظیفه تصمیم گیری به آن ها محول می شود.

مهارت های مدیریتی

مهارت های مدیریتی به چند دسته تقسیم می شوند که مهمترین آن ها عبارتند از:

• مهارت های سیاسی: این دسته از مهارت ها برای به وجود آوردن زیرساختی قابل اتکا برای سازمان و به وجود آوردن روابط مؤثر مورد استفاده قرار می گیرد،
• مهارت های مفهومی: با استفاده از این مهارت ها موقعیت های پیچیده مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند،
• مهارت های بین فردی: این دسته از مهارت ها برای برقراری ارتباط با کارکنان سایر بخش های سازمان و ایجاد انگیزه در آن ها مورد استفاده قرار می گیرد،
• مهارت های رهبری: مرتبط با توانایی فرد برای مدیریت کردن یا رهبری کردن دیگر کارکنان و راهنمایی کردن افراد شاغل در بخش های گوناگون سازمان است،
• مهارت های فنی: مرتبط با یک بخش فنی از سازمانی به خصوص و نظارت بر آن می شود،
• مهارت های رفتاری: مرتبط با درک افراد متخصص در زمینه مدیریت از سایر کارکنان و افراد شاغل در سازمان است.